Najważniejsze postaci harcerskie

 

Kontynuujemy nasz cykl poradnikowy. Tym razem przedstawimy Wam najważniejsze postaci związane z ruchem harcerskim i skautowym. Będą to skrótowe i najważniejsze informacje o osobach, które przyczyniły się do powstania czy to skautingu czy harcerstwa na ziemiach polskich. Będzie to wystarczająca wiedza na sam początek bycia harcerzem, którą łatwo będzie można potem uzupełnić.

Robert Baden-Powell

(22.02.1857 – 8.01.1941)

Robert-Baden-PowellRobert Stephenson Smyth Baden-Powell, nazywany Naczelnym Skautem Świata (ten tytuł nosił od 1920 roku), to najważniejsza postać w historii skautingu. To właśnie Lord Baden-Powell był twórcą tego wciąż rozwijającego się ruchu. Był generałem armii brytyjskiej i przez całe swoje dorosłe życie był związany z wojskiem – najpierw czynnie, później jako szkoleniowiec armii terytorialnej w Wielkiej Brytanii.

Zalążek skautingu pojawił się w jego głowie już na przełomie stuleci: podczas obrony miasta Mafeking (1899-1900) utworzono oddział chłopców do służby pomocniczej. Baden-Powell uświadomił sobie, że młodzi chłopcy radzą sobie z odpowiedzialnymi zadaniami, o ile są poważnie traktowani. W 1907 r. Baden-Powell zorganizował pierwszy, doświadczalny obóz dla chłopców na wyspie Brownsea. Rok później wydał podręcznik “Skauting dla chłopców”. Od 1910 roku skauting całkowicie go pochłonął – ten młodzieżowy ruch liczył już wówczas 100 tys. członków na terenie Wielkiej Brytanii.

W 1912 roku – w wieku 55 lat – B.-P. poślubił Olave St. Clair, która 4 lata później przejęła organizację skautek – Girl Guides. Dzień urodzin Roberta i Olave – 22 lutego – do dziś jest Dniem Myśli Braterskiej, czyli świętem przyjaźni wszystkich skautów na świecie. Robert Baden-Powell zmarł w 1941 podczas leczenia w Kenii.

Jeśli chcesz przeczytać niesamowitą historię życia Baden-Powell’a, pełną przygód i wyzwań, koniecznie sięgnij po książkę “Mój Uniwersytet Życia“. Jest to najlepsza autobiografia twórcy skautingu. Czyta się ją znakomicie – nieważne czy masz 12 czy 21 lub 55 lat.

Andrzej Małkowski

(31.10.-1888 – 15.01.1919)

Andrzej-MalkowskiAndrzej Juliusz Małkowski był dla polskiego harcerstwa tym, kim Robert Baden-Powell był dla światowego skautingu, choć tak naprawdę z tym ruchem młodzieżowym Małkowski związał się przez przypadek. W 1909 roku jako żołnierz Armii Polskiej spóźnił się na zajęcia, wskutek czego dostał karę w postaci tłumaczenia podręcznika “Scouting for boys” (“Skauting dla chłopców”) autorstwa Roberta Badena-Powella. Od tej pory Małkowski stał się wielkim entuzjastą skautingu i zaczął szerzyć tę ideę na ziemiach polskich. Był członkiem pierwszej Komendy Skautowej, później Naczelnej Komendy Skautowej we Lwowie. W 1911 zapoczątkował tam wydawanie “Skauta” – pierwszego polskiego dwutygodnika skautowego. W 1913 roku Małkowski zorganizował wyjazd na III Wszechbrytyjski Zlot Skautów w Anglii. Otrzymał od Roberta Badena-Powella skautowy medal “Za zasługi”. W tym samym roku przeniósł się do Zakopanego, gdzie ożenił się z Olgą Drahonowską – ślubu udzielał ks. Kazimierz Lutosławski, twórca pierwszego projektu krzyża harcerskiego. W Zakopanem Małkowscy razem rozwijali prężną działalność harcerską.

Małkowski zginął 15 stycznia 1919 r. w katastrofie morskiej w wieku 31 lat.

Warto zapamiętać. Najbardziej znaną opowieścią o Andrzeju Małkowskim jest sposób w jaki poznał ideę Baden-Powella. Jeśli chcesz zapamiętać kto tworzył harcerstwo – zapamiętaj – to ten co za spóźnienie się a spotkanie miał przetłumaczyć książkę “Skauting dla chłopców”.

Olga Drahonowska-Małkowska

(1.09.1888 – 15.01.1979)

olga-drahonowska-malkowskaŻona Małkowskiego swoje dorosłe życie poświęciła działalności harcerskiej. Była drużynową pierwszej żeńskiej drużyny skautowej we Lwowie, a w latach 1911-1912 pierwszą komendantką skautek w Naczelnej Komendzie Skautowej. Drahonowska uznawana jest za współtwórczynię hymnu harcerskiego – wiersz Ignacego Kozielewskiego pt. „Wszystko, co nasze, Polsce oddamy” przystosowała do melodii rewolucyjnej pieśni „Na barykady ludu roboczy” oraz uzupełniła refrenem “Ramię pręż, słabość krusz”.

W okresie międzywojennym – po śmierci męża – Olga kierowała Harcerską Szkołą Pracy w Pieninach, którą sama założyła. Prężnie działała także w międzynarodowym ruchu skautek. Podczas II wojny światowej przebywała w Wielkiej Brytanii – tam m.in. prowadziła szkołę dla dzieci polskich.

Do Polski Małkowska wróciła w 1961 r. Otrzymała Honorową Odznakę Przyjaciela Dziecka.

Olga Drahonowska-Małkowska zmarła 15 stycznia 1979 r. – dokładnie w 60. rocznicę śmierci swojego męża.

Aleksander Kamiński

(20.01.1903 – 15.03.1978)

alekdander-kaminski-kamykKamyk – bo tak go nazywano – to jeden z najwybitniejszych instruktorów w historii harcerstwa. Był pedagogiem, wychowawcą, współtwórcą metodyki zuchowej, pisarzem. Służył w Armii Krajowej i był jednym z ideowych przywódców Szarych Szeregów. Kamiński przeszedł przez wszystkie etapy harcerskiego rozwoju, a jako harcmistrz skupił się na pracy z najmłodszymi dziećmi, tworząc metodykę zuchową, która różniła się od systemu działania skautowych wilcząt. Kamiński wprowadził gry i zabawy bliższe polskim dzieciom.

Pisał felietony do “Płomyka” i tygodnika “Iskry”, gdzie miał swoją stałą rubrykę “Na tropie harcerskim”. To właśnie tam w latach 1928/29 drukował odcinki pierwszej wersji swojej przyszłej książki pt. “Antek Cwaniak”.

Był autorem rozprawy doktorskiej pt. “Metoda harcerska w wychowaniu i nauczaniu szkolnym”. Do jego najważniejszych książek należą: “Antek Cwaniak”, “Kamienie na szaniec”, “Zośka i Parasol”, “Andrzej Małkowski”, “W kręgu rady”.

Warto zapamiętać. Kamiński był najważniejszym twórcą ruchu zuchowego. Każdy kto zajmuje się zuchami czytał choć jedną jego książkę, których napisał wiele.

Stanisław Broniewski, ps. “Orsza”

(29.12.1915 – 30.12.2000)

stanislaw-broniewski-orsza“Orsza” wstąpił do Związku Harcerstwa Polskiego w wieku 13 lat, w 1928 roku. Później został instruktorem Chorągwi Wielkopolskiej ZHP. Jego najważniejsza działalność harcerska przypadła na okres II wojny światowej – we wrześniu 1939 roku współorganizował Pogotowie Harcerzy w Warszawie. Działał w Szarych Szeregach, a w maju 1943 roku został ich naczelnikiem. Był dowódcą słynnej Akcji pod Arsenałem, uczestniczył w Powstaniu Warszawskim.

W 1989 roku objął przewodnictwo w Krajowym Komitecie Odrodzenia ZHP oraz w Radzie Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa. Był współzałożycielem Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej, a w latach dziewięćdziesiątych działał na rzecz zjednoczenia polskiego harcerstwa.

Był autorem wielu prac dotyczących historii harcerstwa okresu okupacji, m.in.: “Akcja pod Arsenałem”,

“Całym życiem. Szare Szeregi w relacji naczelnika”, “Florian Marciniak. Naczelnik Szarych Szeregów”, “O prawie harcerskim”, “To nie takie proste: moje życie”.

Zmarł w wieku 85 lat po długiej chorobie.

Stefan Mirowski

(14.03.1920 – 13.07.1996)

Stefan-MirowskiZawodowo – specjalista w zakresie normalizacji i metrologii. Harcersko – instruktor ZHP, harcmistrz, porucznik Armii Krajowej w Szarych Szeregach. Mirowski działał w harcerstwie od czasów gimnazjalnych, przechodząc przez kolejne etapy harcerskiego rozwoju. W trakcie studiów wyższych był członkiem Akademickiego Kręgu Starszocharcerskiego “Kuźnica”. W okresie II wojny światowej został powołany na funkcję komendanta Hufca Mokotów Górny w Warszawskiej Chorągwi Szarych Szeregów. Był organizatorem i pierwszym komendantem Zawiszaków, najmłodszej grupy metodycznej Szarych Szeregów.

Po wojnie wycofał się z harcerstwa wraz z odejściem Aleksandra Kamińskiego z funkcji przewodniczącego Rady Naczelnej ZHP (1959 r.). Powrócił do pracy harcerskiej w 1989 roku, zaangażował się w przeprowadzanie zmian w ZHP, co zaowocowało przywróceniem tradycyjnego Przyrzeczenia i Prawa Harcerskiego na XXVIII Zjeździe ZHP w grudniu 1990 roku. Został wtedy wybrany na funkcję Przewodniczącego ZHP.

Zmarł niespodziewanie podczas światowej konferencji skautowej w Oslo, gdzie wraz z reprezentacją ZHP odbierał certyfikat potwierdzający członkostwo naszego Związku w WOSM – Światowej Organizacji Ruchu Skautowego.

Mirowski został uhonorowany wieloma cennymi odznaczeniami, w tym Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari, Krzyżem Walecznych czy Złotym Krzyżem “Za Zasługi dla ZHP”.

 

Redaktor: Piotr Jurgielewicz

Wyznawca koncepcji fast and light. Kurtkę przeciwdeszczową zamienił na softshell, a buty trekkingowe na buty biegowe. Zamiast chodzić, woli biegać. Uczestnik kilku górskich ultramaratonów.
Amator gór zimą i polowania na zorzę polarną w Norwegii (kiedyś może mu się uda).
W mieście porusza się rowerem bez względu na pogodę.

Polecane produkty

Poradnik harcerski ScoutBook - kompendium wiedzy harcerskiej

Poradnik harcerski ScoutBook - kompendium wiedzy harcerskiej

Szukasz poręcznego, ale jednocześnie zawierającego wszystkie najpotrzebniejsze informacje poradnika dla harcerzy? Sprawdź nasz świetny porad...
Zestaw dwóch Scoutbooków: Sprawności harcerskie + Poradnik SIM Harcerze - czas na grę!

Zestaw dwóch Scoutbooków: Sprawności harcerskie + Poradnik SIM Harcerze - czas na grę!

Zestaw poradników harcerskich: pierwszy zawiera dokładny opis wszystkich instrumentów dla metodyki harcerskiej, w drugim znajdziecie wymagan...
Scoutbook Harcerze - czas na grę! - poradnik - System Instrumentów Metodycznych

Scoutbook Harcerze - czas na grę! - poradnik - System Instrumentów Metodycznych

System Instrumentów Metodycznych ZHP dla metodyki harcerskiej nigdy nie był tak przejrzyście opisany! Dzięki naszej współpracy z RPM Pryzmat...

Polecane artykuły

Koniczynka harcerska - symbolika

Koniczynka harcerska - symbolika

Koniczynka WAGGGS jest podstawowym symbolem Światowego Stowarzyszenia Przewodniczek i Skautek (World Association of Girl Guides and Girl Scouts). Każdy element tego charakterystycznego logo jest niezwykle ważny i ma znaczenie. Co więc symbolizują poszczególne elementy? Koniczynka harcerska...
Krzyż harcerski – symbolika

Krzyż harcerski – symbolika

Krzyż harcerski to symbol wyjątkowy – nie ma go w innych organizacjach skautowych. Pierwotny projekt powstał już w 1912 roku, a jego autorem był ks. Kazimierz Lutosławski. Krzyż, stworzony jako odznaka nielegalnie działającej w Warszawie Naczelnej Komendy Skautowej, był wzorowany na...
Historia. Harcerstwo powojenne

Historia. Harcerstwo powojenne

Druga wojna światowa dobiegła końca 8 maja 1945 roku. Tymczasem już w 1944 roku na wyzwolonych terenach polskich zaczęły powstawać nowe drużyny, a te wcześniej istniejące powoli wychodziły z podziemia. Tu czekały na nie nowe niebezpieczeństwa… Do głosu doszli komuniści,...